Mentoring και Coaching – Αναπόσπαστα μέρη του σύγχρονου Μάνατζμεντ στο χώρο εργασίας

Οι περισσότεροι από μας δεν συνειδητοποιούν ότι ο εργασιακός χώρος είναι ένα μοναδικό μαθησιακό περιβάλλον με τις ευκαιρίες να συνεχιστούν σε δια βίου μάθησης.  Σήμερα, περισσότερο από πάντα, οι οργανισμοί δεν έχουν αντιληφθεί τη σημασία και τις ευκαιρίες ανάπτυξης της ηγεσίας (leadership) στους ανθρώπους ώστε να παρακινήσουν τους υπαλλήλους προς θετική απόδοση και αύξηση παραγωγικότητας με αποτέλεσμα ο οργανισμός να είναι πιο ανταγωνιστικός.  Οι όροι Mentoring  και Coaching είναι μέρος αναπόσπαστο του σύγχρονου Μάνατζμεντ όπου και  χρησιμοποιούνται συχνότερα στους οργανισμούς για να βελτιώσουν τις ικανότητες και δεξιότητες της ηγεσίας.

Αυτοί οι όροι, εντούτοις, χρησιμοποιούνται εναλλακτικά και οι έννοιες είναι συγκεχυμένες. Είναι σημαντικό για τους οργανισμούς να έχουν έναν σαφή καθορισμό κάθε προγράμματος ώστε να μην οδηγείται ο οργανισμός σε απρομελέτητες εκβάσεις. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι οι διαφορετικές ανάγκες και οι απαιτήσεις γίνονται σαφώς κατανοητές και τα κατάλληλα μέτρα (είτε πρόκειται για mentoring ή coaching) λαμβάνονται.  Αυτό θα οδηγήσει στη βέλτιστη αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων.  Κάτω από τις διαφορετικές πτυχές mentoring και coaching πρέπει να εξετάζονται.

Mentoring

Οι κορυφαίοι οργανισμοί σήμερα αναγνωρίζουν το mentoring ως αποτελεσματικό πρόγραμμα για να αναπτύξει το προσωπικό  του οργανισμού τους για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί. Mentoring είναι η μορφή παροχής υποστήριξης στην οποία τα άτομα με πιο προηγμένες εμπειρίες και γνώσεις (Mentors - Σύμβουλοι) στρατεύονται με σκοπό την προώθηση της ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού στον οργανισμό.

Από πλευράς mentoring τα προγράμματα για να είναι επιτυχής μέσα στα δυναμικά πλαίσια, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες στους οποίους οι οργανισμοί θα πρέπει να δώσουν προσοχή.  Πρώτα απ' όλα, είναι η ανάγκη να αξιολογηθεί η κατάσταση και να καθοριστεί εάν το mentoring είναι το αποτελεσματικότερο σχέδιο δράσης. Παραδείγματος χάριν, mentoring είναι μια αποτελεσματική στρατηγική μεταφοράς γνώσης και μπορεί να λειάνει τη μετάβαση ενός υπαλλήλου στη διαχείριση από έναν άλλο ρόλο με αποτέλεσμα την αύξησης της παραγωγικότητας. Γενικά, mentoring είναι μια αποτελεσματική λύση εκμάθησης όπου υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι. Η κατευθυντήρια δύναμη mentoring είναι η σχέση μεταξύ των δύο ανθρώπων που συμμετέχουν στη διαδικασία εκμάθησης. Η ελλοχεύουσα αποτελεσματικότητα της διαδικασίας εκμάθησης προέρχεται από τη δυναμική και την ποιότητα αυτής της σχέσης. Χειρωνακτική εμπιστοσύνη, ο σεβασμός και η ανοικτή επικοινωνία είναι τα θεμέλια.

Τα δύο πεδία ανάπτυξης υπαλλήλων για τα οποία οι οργανισμοί πρέπει να δώσουν μεγίστη προτεραιότητα χρισημοποιώντας το  mentoring, είναι η  Ανάπτυξη σταδιοδρομίας και η Ανάπτυξη δεξιοτήτων.

Ανάπτυξη σταδιοδρομίας - Όταν ένας εργαζόμενος στερείται το κίνητρο, ίσως λόγω υποεκμετάλλευσης  των δεξιοτήτων του, ή λόγω ανάγκης για μια νέα πρόκληση, ή ίσως το άτομο είναι φιλόδοξο και θέλει να πάρει τη σταδιοδρομία του στο επόμενο επίπεδο, ένας σύμβουλος (Mentor) μπορεί να υποκινήσει και να  τινάξει επάνω την προοπτική του υπαλλήλου ως προς την  σταδιοδρομία του: π.χ. με την υποστήριξη της συμμετοχής του στα νέα προγράμματα. Παροχή υποστήριξης στην επιδίωξη των νέων ευκαιριών μέσα σε άλλες ομάδες στην οργάνωση. Παροχή μιας ευρύτερης προοπτικής του οργανισμού για να καθορίσουν πώς μπορούν να συμβάλουν προς την ικανοποίησή τους και ταυτόχρονα προς όφελος του οργανισμού.

Ανάπτυξη δεξιοτήτων - Πολύ συχνά στους οργανισμούς η προώθηση χρησιμοποιείται ως στρατηγική διατήρησης για τους ικανούς και πιστούς υπαλλήλους.  Ανταμείβονται με μια θέση στο Μάνατζμεντ, αλλά λόγω μη επαρκούς  εμπειρίας, αισθάνονται  ότι δεν έχουν τα εφόδια για να εκτελέσουν το ρόλο επαρκώς. Ένας σύμβουλος (Mentor) μπορεί να βοηθήσει έναν υπάλληλο σε αυτές τις καταστάσεις να μάθει και να αναπτύσσει τη διορατικότητα, γνώση, δεξιότητες και συμπεριφορές που πρέπει να είναι αποτελεσματικός και να αρμόζει στο νέο ρόλο του. Ένα παράδειγμα αυτού θα ήταν ένας διευθυντής που αναπτύσσει τις δεξιότητές του στη διαχείριση του προγράμματος του γραψίματος επιχειρησιακού πλάνου περίπτωσης (business plan writing).

Coaching

Το coaching είναι αποτελεσματικότερο σε απάντηση σε ένα ζήτημα απόδοσης (σε αντιδιαστολή με μια έλλειψη δεξιοτήτων), ή όταν υπάρχει μια ανάγκη για μια πιο ολοκληρωμένη προσωπική ανάπτυξη σε αντιδιαστολή με την εκμάθηση των συγκεκριμένων στόχων και των δεξιοτήτων. Το coaching είναι μια από τις καταλληλότερες  λύσεις εκμάθησης για εκείνους τους υπαλλήλους που λένε ότι «θέλω να είμαι ακόμα αποτελεσματικότερος στην εργασία μου». Η εκμάθηση στη διαδικασία coaching, αντίθετα από το mentoring, δεν στηρίζεται σε μεγάλο ποσοστό στη σχέση των ανθρώπων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Ο Coach είναι βοηθός και παρέχει στους εκπαιδευόμενους (coachees) τις απαραίτητες ευκαιρίες και τα εργαλεία που μπορούν να τους επιτρέψουν να αναπτυχθούν. Ο Coach επιτρέπει στον εκπαιδευόμενο (coachee) για να επιλέξει τη σωστή δραστηριότητα για την επιθυμητή έκβαση.  Ο τελευταίος στόχος ενός καλού Coach είναι ότι το εκπαιδευόμενο άτομο (coachee) στην ολοκλήρωση του προγράμματος θα είναι σε θέση να κάνει αυτοκριτική στον εαυτό του υποβάλλοντας μόνος τις απαραίτητες ερωτήσεις με αυτοσκοπό την βελτίωση και ανάπτυξη προς όφελος ιδίου και οργανισμού.

Η ουσιαστική διαφορά μεταξύ ενός Coach και ενός Mentor είναι ότι ο Coach δεν δίνει τις συμβουλές ή απαντά αλλά υποβάλλει τις αποτελεσματικές ερωτήσεις για να βοηθήσει το άτομο να αποκαλύψει την τρέχοντα πραγματικότητα και το όραμα του. Ένας Coach προκαλεί το άτομο όπου χρειάζεται να προσπαθήσει στις νέες προοπτικές και περαιτέρω να έχει τη δυνατότητα να εξετάζει τις διαφορετικές δυνατότητες.

Αποτελεσματικός  Mentor ή Coach

Η κριτική ερώτηση που απασχολεί  τους οργανισμούς είναι «ποιος είναι καταλληλότερος»; Ο Mentor ή ο Coach για να είναι σύμβουλος και παροχέας υποστήριξης στο ανθρώπινο δυναμικό του οργανισμού;

Στην περίπτωση mentoring, η κατάσταση θα πρέπει να αξιολογηθεί, και εάν το περιβαλλοντικό πλαίσιο δεν είναι ιδιαίτερα σχετικό με τους στόχους, ένας εξωτερικός σύμβουλος (Mentor) μπορεί να είναι αποτελεσματικός και μπορεί να υποδείξει και να υλοποιήσει τις νέες προοπτικές. Το Coaching μπορεί να είναι λίγο δυσνόητη έννοια.  Το coaching είναι ουσιαστικά μια ίση συνεργασία και εστιάζεται στην ημερήσια διάταξη του εκπαιδευόμενου (coachee).  Ο εκπαιδευόμενος (Coachee) δεν μπορεί να είναι κατώτερος από τον Coach κατά τη διάρκεια της διαδικασίας για μια αποτελεσματική έκβαση του προγράμματος.

Τα οργανωτικά mentoring και coaching προγράμματα μπορούν και τα δύο να είναι  αποτελεσματικά στην ανάπτυξη της ικανότητας ηγεσίας. Συνεπώς τα άτομα και οι στόχοι εκμάθησης και ανάπτυξης στους οργανισμούς πρέπει να προσδιοριστούν και να ευθυγραμμιστούν. Mentoring ή Coaching είναι εξίσου σημαντικά φτάνει η κάθε επιλογή να προσφέρει στον υπάλληλο με απώτερο σκοπό να επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.  Αυτό για να επιτευχθεί πρέπει οι όροι της δέσμευσης και οι αναμενόμενες εκβάσεις να είναι ρητές και ευθυγραμμισμένες με τις ανάγκες του οργανισμού.