Η απάτη είναι ένα κυρίαρχο πρόβλημα που δεν ξέρει κανένα όριο, ανεξάρτητα από τη βιομηχανία, τη χώρα, ή το μέγεθος της επιχείρησης. Διεθνείς έρευνες κατέδειξαν ότι το 75% των οργανισμών είχαν κρούσματα απάτης κατά τη διάρκεια των προγενέστερων 12 μηνών, με εμπλεκόμενους στην απάτη υπαλλήλους όπου σε κάποιες περιπτώσεις ήταν ανώτεροι υπάλληλοι στην ιεραρχία. Επικυρωμένη έρευνα του 2002 του Ινστιτούτου εξεταστών απάτης (Association of Certified Fraud Examiners) διαπίστωσε ότι οι επιχειρήσεις όλων των μεγεθών υπέφεραν από κρούσματα απάτης, οι μικρότερες επιχειρήσεις υφίστανται αναλογικά τις μεγαλύτερες απώλειες. Το εν λόγω Ινστιτούτο είναι το μοναδικό στον κόσμο και μέλη του είναι άρτια καταρτισμένοι ακαδημαϊκοί και επαγγελματίες από όλον τον κόσμο. Η συνεισφορά του Ινστιτούτου (μη κερδοσκοπικό) προς πάντες είναι μέγιστη γιατί μέσα από την εφαρμοσμένη έρευνα και δια μέσου της συνεχούς επιμόρφωσης των μελών του και περαιτέρω των διεθνών συνεδρίων των οποίων διοργανώνει, παράγει έργο στην πάταξη του οικονομικού εγκλήματος. Οι εξεταστές απάτης (ACFE) διέγνωσαν απώλειες της τάξης των $600 δισεκατομμυρίων το 2002 στις ΗΠΑ. Επειδή δεν ανιχνεύονται όλα τα κρούσματα της απάτης και δεν αναφέρονται όλες οι ανιχνευμένες περιπτώσεις, οποιαδήποτε στατιστική απάτης είναι μια εκτίμηση, όμως διαφαίνεται ότι το πρόβλημα είναι κατά πολύ μεγαλύτερο. Πρόσφατα παραδείγματα μεγάλων σκανδάλων απάτης σε μεγάλους οργανισμούς ήταν στις Worldcom, Enron, και Parlamat από ανώτερα άτομα στην ιεραρχία. Καθένας μπορεί να εμπλακεί σε απάτη
Οι ερευνητές έχουν αποτύχει να ανακαλύψουν τα μοναδικά δημογραφικά χαρακτηριστικά των δραστών απάτης. Με άλλα λόγια το σχεδιάγραμμά τους διαφέρει από πρόσωπο σε πρόσωπο. Γι’ αυτό οι ερευνητές επικεντρώνονται στα δύο εξής σημεία: κάτω από ποιες περιστάσεις και τι ενθαρρύνει αυτό το είδος εγκληματικότητας; Η έρευνες κατέδειξαν ότι η οικονομική ανάγκη και η έλλειψη μηχανισμών εντόπισης της απάτης, όπως συστήματα εσωτερικού ελέγχου ενθαρρύνουν κάποιον να προβεί σε απάτη.
Οι δράστες είναι συχνά αξιόπιστοι υπάλληλοι
Ο κλονισμός και η δυσπιστία είναι κοινές αντιδράσεις μεταξύ των εργαζομένων όταν χρεώνεται ένας συνάδελφος με την απάτη. Για να είναι σε θέση να προβεί σε απάτη, ο δράστης πρέπει να είναι σε θέση εμπιστοσύνης. Εάν ένας υπάλληλος δεν χαίρει εμπιστοσύνης, οι έλεγχοι είναι σε θέση συνήθως να ελέγξουν τις ευθύνες εργασίας του, και η αντίληψη για την ανίχνευση είναι πιο αποτελεσματική. Πολλοί εργοδότες τοποθετούν σε λάθος μέρος την εμπιστοσύνη στους υπαλλήλους και αποτυγχάνουν συχνά να εφαρμόσουν τους κατάλληλους ελέγχους για να μειώσουν τον κίνδυνο απάτης. «Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι ο τάδε θα προέβαινε σε τέτοια πράξη» είναι μια χαρακτηριστική απάντηση από τους διευθυντές μόλις ενημερωθούν ότι έγινε μια απάτη από έναν από τους υπαλλήλους τους. Η τυφλή εμπιστοσύνη έχει διαψευστεί παταγωδώς από τις στατιστικές.
Κύριες κατηγορίες απάτης
Τα σχέδια κατάχρησης εστιάζονται συνήθως σε δύο κατηγορίες : μετρητά και εμπορεύματα. Μετρητά, για προφανείς λόγους, είναι το προτιμημένο προτέρημα των απατεώνων, και η έρευνα του 2002 από τους εξεταστές απάτης (ACFE) διαπίστωσε ότι το 90% αφορούσε μετρητά.
Αξιολόγηση της απάτης
Το σύστημα αξιολόγησης της απάτης (Fraud Assessment system) και οι άμεσες επικοινωνίες είναι δύο αποτελεσματικές μέθοδοι. Οι περισσότεροι υπάλληλοι είναι πρόθυμοι να αποκαλύψουν την απάτη εάν υποβάλλονται στις σωστές ερωτήσεις. Ένα πρόσθετο όφελος είναι ότι η μέθοδος FAS αυξάνει την αντίληψη για την ανίχνευση δεδομένου ότι οι δράστες απάτης ανακαλύπτουν ότι οι συνάδελφοι θα κληθούν περιοδικά να συμμετέχουν σε αυτές τις συνεντεύξεις. Είναι παραδεχτό ότι στην κοινωνία μας πολύ λίγοι υπάλληλοι θα υπάρξουν πρόθυμοι να εκθέσουν τις ψευδείς δραστηριότητες του προϊσταμένου τους χωρίς τον όρο της ανωνυμίας.
Οι έρευνες απάτης δείχνουν ότι το κόστος της απάτης είναι αυξανόμενο, και οι μικρές επιχειρήσεις είναι λιγότερο πιθανό να είναι σε θέση να απορροφήσουν μια απώλεια απάτης. Εκτός από την απώλεια σε χρήμα και το κόστος μιας έρευνας και άλλες μη ποσοτικά προσδιορίσιμες συνέπειες της απάτης μπορούν να περιλάβουν το χαμηλό ηθικό υπαλλήλων, απώλεια παραγωγικότητας, κακή δημοσιότητα, και απώλεια καλής θέλησης πελατών και μελλοντικής προοπτικής της επιχείρησης. Επειδή αυτές οι δαπάνες είναι αδύνατες να μετρηθούν, ο πραγματικός αντίκτυπός τους δεν θα είναι γνωστός ποτέ.
Αποτροπή της απάτης
Η απάτη είναι ένα έγκλημα, και, όπως όλα τα εγκλήματα, δεν συμβαίνει μόνο σε άλλους ανθρώπους. Η πρόληψη της απάτης πρέπει να είναι ευθύνη ολόκληρης της επιχείρησης. Οι ισχυροί εσωτερικοί έλεγχοι απαιτούνται για να μειώσουν την αντιληπτή ευκαιρία για την απάτη. Οι εσωτερικοί έλεγχοι πρέπει να καλύπτουν το φάσμα όλων των δραστηριοτήτων ενός οργανισμού. Παροχή των δυναμικών μέτρων για να ανιχνευθεί η απάτη, μέσω της μεθόδου συστήματος αξιολόγησης της απάτης (FAS), άμεσες επικοινωνίες και ισχυρών εσωτερικών ελέγχων, δίνουν στους υπαλλήλους την πιθανότητα να βοηθήσουν να σταματήσει μια απάτη και, συγχρόνως να αυξηθεί η αντίληψη για την ανίχνευση, με αυτόν τον τρόπο αποτρέποντας τις πιθανές μελλοντικές απάτες. Κατά συνέπεια θα επιδράσει θετικά ώστε να δημιουργήσει ένα θετικό περιβάλλον εργασίας που αυξάνει το ηθικό υπαλλήλων και μειώνει την πίεση ή τα κίνητρα για κρούσματα απάτης.
Στην χώρα μας δεν υπάρχει συγκεκριμένη έρευνα και στατιστική ανάλυση για το μέγεθος και τη συχνότητα οικονομικών απατών σε βάρος ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα, όμως κατά καιρούς δημοσιεύονται στον τύπο μεγάλα κρούσματα δεκάδων ακόμα και εκατοντάδων χιλιάδων λιρών απάτης. Πολλές φορές όμως ίσως να αποσιωπούνται για ευνόητους λόγους. Συνεπώς κάθε οργανισμός πρέπει να οργανώνει και να εφαρμόζει πρόγραμμα εξέτασης και εντοπισμού οικονομικών απατών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου