Εθνική Οικονομία και Εξ Αποστάσεως Δια Βίου Μάθηση

Είναι πλέον παραδεκτό ότι ό χάρτης της εκπαίδευσης έχει αλλάξει άρδην τα τελευταία χρόνια. Βλέπουμε πανεπιστήμια παγκοσμίου φήμης να επενδύουν στην εξ’ αποστάσεως και διά βίου μάθηση εκπαίδευση ελκύοντας εργαζόμενους και άτομα όλων των ηλικιών τα οποία για διάφορους λόγους δεν θα μπορούσαν να φοιτούν σε πανεπιστήμια. Τα οφέλη είναι τεράστια από τη διά βίου μάθηση τόσο για την ανάπτυξη της γνώσης όσο και για την οικονομία. Αρκετοί εργαζόμενοι θα εγγράφονταν σε πτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Το αποτέλεσμα της λαμβάνουσας γνώσης θα οδηγήσει σε ανάπτυξη των οργανισμών, σε εξειδίκευση γνώσεων και θα καταστούσε και τη χώρα μας ακόμα πιο ανταγωνιστική στο τομέα της οικονομίας. Εξού και το περίφημο «γυράσκω αεί διδασκόμενος».

Δυστυχώς στην Κύπρο έχουμε ένα ανοιχτό πανεπιστήμιο (Cyprus Open University) και αυτό υπολειτουργεί λόγω μειωμένων κονδυλίων. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν έχουν τροχοδρομήσει πλην ενός, πτυχία ή μεταπτυχιακά προγράμματα δια της εξ’ αποστάσεως μεθόδου. Η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι τόσο ραγδαία όπου έχει αλλάξει το τοπίο στην εκπαίδευση. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας μπορούν να διεκπεραιώνονται διαλέξεις και να γίνετε συζήτηση ως να λάμβανε χώρα σε αίθουσα πανεπιστημίου σε πραγματικό χρόνο. Δυστυχώς στην χώρα μας είμαστε πάντα ουραγοί και ακολουθούμε τις εξελίξεις και τα γεγονότα με πολύ αργό ρυθμό.

Στα κέντρα λήψης αποφάσεων δεν έχουν καταλάβει και εμπεδώσει την αξία της εξ’ αποστάσεως και διά βίου μάθησης εκπαίδευση γιατί όταν αποκόπτονται κονδύλια, δυστυχώς πάντα περιλαμβάνουν και τον τομέα της εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση είναι ο κινητήριος μοχλός για το μέλλον και την επιβίωση της κάθε χώρας. Πως μια χώρα χωρίς την παραγωγή νέας γνώσης θα έχει μέλλον? Ως χώρα χωρίς βαριά και μεσαία βιομηχανία όπου στηριζόμαστε στις υπηρεσίες, επιβάλλετε να επενδύσουμε στην γνώση ώστε να καταστούμε κέντρο εκπαίδευσης και παραγωγής γνώσεων. Είναι τρανταχτό παράδειγμα ότι δεν επενδύουμε σε ορθολογιστικές και μακροχρόνιες βάσεις στην εκπαίδευση γιατί η εκπαίδευση δεν πρέπει να υπολογίζεται ως κόστος αλλά να διαφυλάττεται «ως κόρη οφθαλμού», και περαιτέρω επιβάλλεται να χαραχτεί εθνική στρατηγική μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

Γνώση και Οικονομία είναι συγκοινωνούντα δοχεία, γιατί χωρίς γνώση δεν μπορεί να αναπτυχθεί η οικονομία. Γνώση, συνεπάγεται καινοτομία και ανταγωνιστικότητα, όπου μεταφράζονται νε δυνατή με γερά θεμέλια Οικονομία. Γνώση και Οικονομία πρέπει να συμβαδίζουν και να τροχιοδρομούνται σε ένα κοινό Σχέδιο Δράσης ανάπτυξης και υλοποίησης. Στη γλώσσα του Στρατηγικού Μάρκετινγκ, υπάρχει η στρατηγική «αντίγραψε τον ανταγωνιστή σου και διαφοροποιήσου». Εμείς ούτε μια απλή αντιγραφή δεν μπορούμε να πράξουμε και ας μην διαφοροποιηθούμε. Ως παράδειγμα στην παραγωγή γνώσης όπου είναι μοχλός εισροής των καλύτερων φοιτητών, πέραν των οικονομικών οφέλων και της δημιουργίας ως «Γνώσης υπό μορφή Brand», θα αναφέρω ότι ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Αγγλίας έχει επενδύσει μεγάλα κεφάλαια στην εξ’ αποστάσεως δια βίου μάθηση, όπου το μεταπτυχιακό του δίπλωμα στην Διοίκηση Επιχειρήσεων  (MBA) είναι αναγνωρισμένο σε 101 χώρες του κόσμου. Επί καιρό Σαρκοζί στην Γαλλία χαράχτηκε Σχέδιο Δράσης για δαπάνη 550 εκατομμυρίων ευρώ στην ανάπτυξη της Παιδείας.

Εμείς έχουμε όλα τα φόντα, όπως καλό κλίμα, καλές υποδομές, στρατηγική θέση, και άρτια καταρτισμένο προσωπικό και δεν έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε ένα «Brand» είτε σε Γνώση, είτε σε Προϊόν είτε σε Υπηρεσία. Αυτό το γεγονός είναι αποτέλεσμα της πολύ λανθασμένης κουλτούρας που έχουμε ως Έλληνες. Ένα απλό παράδειγμα, είναι το τραγελαφικό συμβάν με την προσπάθεια εγγραφής του χαλουμιού ως «Brand» όπου αποτύχαμε παταγωδώς, για τον απλό λόγο ότι δεν υπήρχε κοινό Σχέδιο Δράσης των εμπλεκομένων μερών.

Το Κεφάλαιο Γνώση είναι τεράστιο, γιατί χρειάζεται συνεχώς αναβάθμιση, συνεχή μελέτη του εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος ώστε να αναπροσαρμόζεται στον πραγματικό κόσμο της Οικονομίας. Όταν η Γνώση και Οικονομία δεν συμβαδίζουν τότε δημιουργούνται στρεβλώσεις με οδυνηρές επιπτώσεις στην οικονομία, όπως το μέγα θέμα των άνεργων πτυχιούχων όπου ξεπέρασαν τις 7,500 χιλιάδες. Εδώ αναφύεται ακόμα ένα τεράστιο πρόβλημα, το ότι τα εμπλεκόμενα υπουργεία (Οικονομικών, Παιδείας και Εργασίας) δεν συνεργάζονται σε μια αποδεχτή μίνιμουμ στρατηγική ώστε να αποκομισθούν συνέργειες (cross business synergies), γι’ αυτό διογκώθηκε ανεξέλεγκτα πλέον το πρόβλημα της ανεργίας. Συνεπώς χρειαζόμαστε ορθολογιστικό στρατηγικό σχεδιασμό προς αξιοποίηση της Διά Βίου Μάθησης ως μοχλό για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, όμως η θεωρεία από την πράξη είναι τεράστια απόσταση, αλλά όχι ακατόρθωτη, φτάνει να υπάρχει θέληση, κουλτούρα και προ πάντων μακριά από λαϊκισμούς και εύηχα συνθήματα.

Το Μεγαλείο των Αρχαίων Ελλήνων στον Σύγχρονο Κόσμο του Μάνατζμεντ

Θα ξεκινήσω την συγγραφεί αυτού του άρθρου με την χαρακτηριστική φράση «γηράσκω αεί διδασκόμενος» δηλαδή όσο ζω μαθαίνω. Φράση η οποία ειπώθηκε από τον Μέγα Αρχαίο Έλληνα Φιλόσοφο Σωκράτη ο οποίος έζησε από το 470-399 π.χ. δηλαδή περίπου πριν 2500 χιλιάδες χρόνια.  Στο σύγχρονο μάνατζμεντ δεν υπάρχει τέλος στην ανάπτυξη της Γνώσης. Δεν υπάρχει τέλος, γι’ αυτό και οι αποτελεσματικοί μάνατζερ/ηγέτες επιμορφώνονται συνεχώς και μελετούν το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού/κράτους σε συνεχές βάση. 

Ο Ηράκλειτος ο οποίος έζησε κατά την περίοδο 544-484 π.χ. είπε την φράση «Τα πάντα ρεί», δηλαδή όλα είναι ρευστά και αλλάζουν. Στο σύγχρονο μάνατζμεντ όλα αλλάζουν τόσο ραγδαία με την πρόοδο της τεχνολογίας όπου καμία χώρα και καμία μεγάλη πολυεθνική εταιρεία δεν μπορεί να έχει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για μεγάλη περίοδο. Γι’ αυτό βλέπουμε στρατηγικές συμμαχίες σε όλους τους τομείς.

 Ένας κορυφαίος Αυστραλός επιστήμονας/ακαδημαϊκός, ο Dr. Richard D’Aveni απόδειξε την πιο πάνω θεωρία την οποία ονόμασε «Hypercompetition», δηλαδή υπέρ-ανταγωνισμός. Κατάρριψε την θεωρία του μέχρι πρόσφατα Γκουρού σε θέματα ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος Michael Porter. Μέσα από έρευνες στον σύγχρονο κόσμο των επιχειρήσεων/κρατών διαφάνηκε ότι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα «competitive advantage» δεν μπορεί να είναι διαχρονικό σήμερα λόγο του σκληρού ανταγωνισμού ο οποίος έχει περάσει στο παγκόσμιο περιβάλλον.

Περεταίρω αναφέρω δύο χαρακτηριστικές φράσεις του Μέγα Φιλόσοφου Σωκράτη «Δεν είμαι κάτοικος μόνο της Αθήνας, αλλά και όλου του Κόσμου», και «Δεν μπορώ να τους διδάξω τίποτα άλλο, αλλά να έχουν μόνο κριτική σκέψη». Φανταστείτε το πόσο προχωρημένες ήταν οι ιδέες του, να μιλά για παγκοσμιοποίηση και κριτική σκέψη η οποία είναι ένα από τα πιο θεμελιώδη χαρακτηριστικά ενός πετυχημένου μάνατζερ/αρχηγού πριν 2500 χιλιάδες χρόνια, όπου αυτές οι ιδέες τον καιρό εκείνο θεωρούντο αφηρημένες έννοιες. Για να καταλάβει και ο πιο απλός αναγνώστης την αξία και συνεισφορά των Αρχαίων Ελλήνων, στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, τα καλύτερα προγράμματα είτε είναι πτυχιακού, ή μεταπτυχιακού επιπέδου  έχουν συμπεριλάβει στην ύλη τους, τους Αρχαίους Έλληνες Φιλόσοφους. Συγκεκριμένα το Northampton Business School της Αγγλίας έχει συμπεριλάβει την διαλεκτική μέθοδο του Σωκράτη ως βάση για την διδασκαλία στα προγράμματα του. Οι πιο αναγνωρισμένοι συγγραφείς βιβλίων σε θέματα Διοίκησης Επιχειρήσεων αναφέρονται στους Αρχαίους Έλληνες. Εξού και η Στρατιγική/Strategy πηγάζει από την Ελληνική λέξη ‘Στρατηγός/Strategos’.

Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφέρω κάτι από την σύγχρονη Ιστορία, τις δύο περίφημες μνημειώδης ομιλίες του πρώην πρωθυπουργού της Ελλάδος και καθηγητή Ξενοφών Ζολώτα το 1957 και 1959 όπου το ακροατήριο του ήταν σύνεδροι της Διεθνούς Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.  Οι δύο αυτές ομιλίες έμειναν στην Ιστορία γιατί εκφωνήθηκαν στην αγγλική γλώσσα με μόνο Ελληνικές λέξεις, μόνο οι σύνδεσμοι ανήκαν στην αγγλική γλώσσα. Δυστυχώς η χώρα η οποία τους ανέδειξε δεν τους σεβάστηκε και είναι προ του φάσματος της καταστροφής. Λαός ο οποίος δεν μαθαίνει από τα λάθη του, δεν μελετά και σέβεται την ιστορία των προγόνων του ώστε να παραδειγματίζεται δεν έχει μέλλον. Γιατί αν αφομοιώναμε τα καλά και τις αρετές των αρχαίων προγόνων μας δεν θα φτάναμε στην κάκιστη παρούσα κατάσταση. Ως Έλληνες τι καταφέραμε σήμερα? Στην δε χώρα μας καταφέραμε να παραδώσουμε το 37% στους Τούρκους και η δε Ελλάδα είναι προ του φάσματος της ολικής οικονομικής κατάρρευσης όπου αν πραγματοποιηθεί αυτό το γεγονός θα μας συμπαρασύρει στον οικονομικό όλεθρο και εμάς. Αυτά τα γεγονότα υποδηλούν ότι εγκλιματίσαμε κατά της Ιστορίας και των Προγόνων μας.  

Δημοσιεύθηκε στον Οικονομικό Φιλελεύθερο 13/5/12